III Klinika Radioterapii i Chemioterapii

Glejak wielopostaciowy (glioblastoma multiforme, GBM, WHO IV stopnia)

Glejak wielopostaciowy jest nowotworem komórek mózgu (tzw. komórek glejowych, które odżywiają komórki nerwowe), który charakteryzuje się szybkim przebiegiem i wymaga agresywnej terapii. Istotnym krokiem w leczeniu tego nowotworu jest operacyjne usunięcie guza, które odbywa się we współpracujących klinikach neurochirurgii. W pooperacyjnym leczeniu glejaka wielopostaciowego stosujemy optymalne skojarzenie radioterapii na obszar guza lub lożę po jego wycięciu wraz z chemioterapią. Chorych na nieoperacyjne nowotwory, które w obrazie radiologicznym wskazują na ryzyko glejaka wielopostaciowego, leczymy w ramach badań klinicznych z wykorzystaniem nowych leków, po wcześniejszej stereotaktycznej biopsji celem potwierdzenia rozpoznania.

W terapii wykorzystujemy zaawansowane techniki obrazowania, w tym badanie rezonansem magnetycznym ze spektroskopową oceną profilu guza, a także badania PET/CT  z wykorzystaniem nowych znaczników opartych o aminokwasy, które  pozwalają wskazać najbardziej agresywne obszary guza. W większości przypadków po radiochemioterapii leczenie kontynuowane jest poprzez chemioterapię ambulatoryjną, prowadzoną przez lekarzy kliniki w Przychodni Przyklinicznej.

Glejaki o niższym stopniu złośliwości (oligodendroglioma/astrocytoma WHO I-III stopnia)

Są to nowotwory komórek mózgu (tzw. komórek glejowych), które charakteryzują się mniejszym lub większym tempem wzrostu guza – zależy ono od charakteru guza, ocenionego w badaniu histopatologicznym. Zwykle optymalne leczenie onkologiczne pozwala na zatrzymanie wzrostu guza co najmniej na kilka lat. Narodowy Instytut Onkologii ściśle współpracuje z klinikami neurochirurgii, tak by już na etapie planowania leczenia operacyjnego uwzględnić oszczędzenie kluczowych struktur  mózgu.

Ta sama zasada jest podstawą planowania radioterapii. Optymalne dopasowanie dawki promieniowania uzyskujemy, wykorzystując zaawansowane technologicznie metody radioterapii, takie jak modulacja intensywności dawki promieniowania (IMRT) czy radioneurochirurgia (w tym z wykorzystaniem noża cybernetycznego CyberKnife lub klasycznych przyspieszaczy liniowych). Zespół kliniki ma również duże doświadczenie w planowaniu radioterapii, także u chorych, którzy wcześniej byli już leczeni  napromienianiem. U  takich chorych szczególnie trudno zaplanować optymalny sposób napromieniania, by zmniejszyć ryzyko późnych powikłań.

Rdzeniak zarodkowy/prymitywne guzy neuroektodermalne (medulloblastoma/PNET – primitive neuroecrodermal tumors) oraz wyściółczaki (PNET)

Te nowotwory najczęściej występują u dzieci, jednak zdarzają się także u dorosłych, zwłaszcza młodych. Wymagają intensywnego postępowania terapeutycznego, by uzyskać optymalny efekt. Zwykle pierwszym etapem jest zabieg chirurgiczny, jednak często wymaga leczenia uzupełniającego. Najczęściej prowadzona jest szczególnie trudna postać radioterapii – napromienianie całego mózgu i rdzenia kręgowego, z podwyższeniem dawki w loży, z której wcześniej wycięty został  guz. Ze względu na szczególnie duży obszar objęty leczeniem, musi ono być zaplanowane i przeprowadzone bardzo dokładnie. U części chorych optymalne postępowanie wymaga także chemioterapii, jednoczasowo z radioterapią.

Oponiaki

Te guzy nie są zwykle nowotworami złośliwymi, jednak ich powiększający się wymiar daje często istotne objawy neurologiczne. Z tego względu wymagają one często usunięcia operacyjnego, radioterapii lub skojarzenia obu tych metod.

Przerzuty innych nowotworów do mózgu

Niestety, często zdarza się że nowotwory zlokalizowane poza mózgiem dają przerzuty do  ośrodkowego układu nerwowego. Przerzut jest najczęściej spotykanym guzem w mózgu. Zmiany przerzutowe mogą być leczone z wykorzystaniem leczenia operacyjnego, radioterapii lub skojarzenia obu tych metod. Wybór metody leczenia jest ściśle uzależniony od liczby ognisk przerzutowych, zaawansowania choroby i stanu ogólnego pacjenta oraz wymaga decyzji doświadczonego, wielodyscyplinarnego zespołu lekarskiego.

Rak szyjki macicy

U chorych na raka szyjki macicy jego leczenie zależy od zaawansowania nowotworu. Zmiany bardzo niewielkie mogą być z sukcesem leczone operacyjnie. Jeśli nowotwór jest bardziej zaawansowany w badaniu ginekologicznym i obrazowym, zwykle większą niż operacja korzyść przynosi zastosowanie jako wyjściowego leczenia równocześnie stosowanej radioterapii i chemioterapii (radiochemioterapia). Dlatego tak ważne jest, by każda chora, u której rozważa się operację z powodu raka szyjki macicy, a nowotwór nie jest w najniższym stopniu zaawansowania, miała wykonane badania obrazowe (tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny), które pozwolą dobrać właściwy sposób leczenia.

Zespół lekarzy kliniki prowadzi skojarzone leczenie radiochemioterapią w oparciu o zaawansowane techniki oceny zaawansowania i efektu leczenia. Przed leczeniem każda chora ma wykonywane badanie PET/CT, które pozwala dobrze określić obszar zajęty chorobą i zaplanować radioterapię na tej podstawie. Przed leczeniem wykonywane jest badanie rezonansu magnetycznego miednicy, a efekty radiochemioterapii oceniane są na podstawie powtórzonego badania rezonansu magnetycznego i badania ginekologicznego pod koniec leczenia. Takie postępowanie pozwala optymalnie dostosować potrzebę i zakres dalszego leczenia promieniami przez zastosowanie aplikatora miejscowego (brachyterapia).

Ponieważ hospitalizacja trwa długo (około 7 tygodni), a w trakcie leczenia mogą wystąpić różne efekty uboczne, w trakcie pobytu chore objęte są kompleksową opieką lekarską, pielęgniarską, psychologiczną, a także rehabilitacyjną.

Pacjentki kwalifikujące się do terapii pembrolizumabem, włączane są do leczenia w oparciu o ten lek zgodnie z programem lekowym. W klinice prowadzone są również badania kliniczne obejmujące chore leczone przez nasz zespół.

U chorych na raka szyjki macicy, które zostały poddane operacji, często istnieje potrzeba zastosowania pooperacyjnej radioterapii albo radioterapii oraz leczenia systemowego. Część chorych może być leczona w warunkach ambulatoryjnych, jednak u tych pacjentek, u których wymagana jest hospitalizacja, leczenie to jest prowadzone w klinice.

Rak trzonu macicy

U chorych na raka trzonu macicy, które zostały poddane operacji, często konieczne jest zastosowanie pooperacyjnej radioterapii albo radioterapii i leczenia systemowego.

U chorych z przerzutami odległymi prowadzone jest leczenie systemowe.

Pacjentki z rozpoznaniem raka endometrium (nawrotowym lub zaawansowanym), kwalifikujące się do terapii dostarlimabem, włączane są do leczenia w oparciu o ten lek zgodnie z programem lekowym.

Rak jajnika

Zespół kliniki prowadzi uzupełniające leczenie systemowe chorych na raka jajnika po zabiegu operacji, u chorych z przerzutami odległymi oraz chorobą nawrotową.

Inne nowotwory narządu rodnego (nowotwory zarodkowe, rak sromu, rak pochwy, mięsaki macicy)

Prowadzimy skojarzone leczenie onkologiczne rzadszych nowotworów narządu rodnego, z wykorzystaniem, według odpowiednich wskazań, radioterapii oraz leczenia systemowego.